Forum Eerste Wereldoorlog

[Percy Toplis]

De luchtoorlog 1914-1918 - Hoe het luchtwapen in vier jaar tijd volwassen werd
17 DECEMBER 2014 - Dr. D. Starink

Honderd jaar geleden brak in Europa de Eerste Wereldoorlog uit, een strijd met als nieuwe dimensie in de oorlogvoering de opkomst van het luchtwapen.

Toen de legers in augustus 1914 ten strijde trokken hadden zij slechts een onbetekenend aantal fragiele luchtvaartuigen. Vier jaar later was het vliegtuig niet meer weg te denken. In de oorlogvoerende landen maakte het luchtwapen tussen 1914 en 1918 een enorme technologische ontwikkeling door en werden ruim 150.000 vliegtuigen geproduceerd. In Nederland is de belangstelling voor de luchtoorlog 1914-1918 altijd onderbelicht gebleven. Dit artikel geeft een overzicht van deze luchtoorlog en zal de betekenis ervan duiden voor de oorlogvoering in het algemeen.

Het militaire gebruik van de derde dimensie met behulp van een verkenningsballon dateert al van de achttiende en negentiende eeuw. Boven het slagveld verheven hadden militaire waarnemers een beter overzicht dan de cavalerie kon bieden, zeker nadat de fotografie en de telegrafie de waarde van de luchtwaarnemingen vergrootten. Maar zowel de vrije ballon als de aan een kabel opgelaten ballon werd in zijn mogelijkheden beperkt door weer en wind en was kwetsbaar voor vuur vanaf de grond.

De vliegmachine: alternatief voor ballons en luchtschepen - De komst van bestuurbare luchtschepen rond 1900 betekende dat grotere luchtvaartuigen over grotere afstanden en op grotere hoogte hun verkenningen en bombardementen konden uitvoeren. Pas enkele jaren voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd de vliegmachine als alternatief voor ballons en luchtschepen voor militair gebruik onderkend. Hoewel de luchtvaartuigen ‘lichter dan lucht’ ook een nuttige rol in de oorlog zouden spelen, was het toch vooral het motorvliegtuig ‘zwaarder dan lucht’ dat in de oorlogsjaren 1914-1918 een enorme vlucht zou nemen. Vijf jaar nadat ze in 1903 de eerste vlucht met een gemotoriseerd en bestuurbaar vliegtuig hadden gemaakt, trokken de gebroeders Orville en Wilbur Wright met hun sterk verbeterde Wright Flyer naar Frankrijk, het land waar de prille luchtvaart het meest actief werd beoefend. Daar waren vliegtuigbouwers als Louis Blériot, Henri Farman en Alberto Santos Dumont onder de indruk van de technische oplossingen van de Wrights.

Militaire bruikbaarheid - De luchtvaart raakte in een stroomversnelling en veel enthousiastelingen namen vliegles en gingen vliegtuigen bouwen. De in augustus 1909 te Reims gehouden internationale vliegdemonstraties werden niet alleen door een talrijk publiek bijgewoond, maar de daar verzamelde militaire autoriteiten raakten ook overtuigd van het militaire nut van vliegtuigen. De Franse motorenfabriek Gnôme liep voorop met haar lichte, luchtgekoelde rotatiemotoren, wat een snelle ontwikkeling van de vliegtuigen mogelijk maakte. Het Franse leger schafte na Reims onmiddellijk enkele vliegtuigen aan en hield in 1910 en 1911 in Picardië door veel landen als waarnemer bijgewoonde oefeningen met vliegtuigen, waarin de militaire bruikbaarheid van het vliegtuig voor luchtverkenning duidelijk werd aangetoond. Terwijl het Franse leger zich voor de uitrusting van zijn Aéronautique Militaire op vliegtuigen concentreerde, niet alleen voor verkenning maar ook voor bomaanvallen, richtte het Duitse opperbevel zich voor deze taken vooral op de nieuwste luchtschepen. Daarnaast stimuleerde stafchef Helmut von Moltke vanaf 1910 ook de vorming van de Fliegertruppe, uit te rusten met vliegtuigen voor het leger. Groot-Brittannië liep overigens op deze landen achter, zowel met de oprichting van het Royal Flying Corps (RFC) in 1912 als met de vliegtuigbouw.

Lees verder op https://www.militairespectator.nl/thema/geschiedenis-operaties/artikel/de-luchtoorlog-1914-1918
_________________

“I hope you live a life you are proud of. If you find that you are not, l hope you have the strength to start all over again.
- F. Scott Fitzgerald

[Eric '14-'18]

Bedankt voor artikel. Even te bedenken dat het vandaag exact 115 jaar geleden is dat de Wright Brothers voor het eerst de lucht in gingen. Afstand was nog niet eens zo ver als een Boeing 747 lang is
_________________
In a foreign field he lay. Lonely soldier, unknown grave. On his dying words he prays. Tell the world of Paschendale.
lyrics: Iron Maiden