Forum Eerste Wereldoorlog

[Yvonne]

Na negentig jaar een held

Van een wel heel bijzonder blog.
Bloggende priesters, zeer modern
Met toestemming/zegen geplaatst.


Dit weekeinde was ik in Frankrijk met een speciaal doel: bezoek van de slagvelden aan de rivier de Somme. Het kost moeite om in het rustige en soms erg vredige Noord Franse landschap het Mordor te herkennen van de jaren 1914-1918. Her en der zijn de sporen van de loopgraven en granaattrechters nog te zien en een enkele krater die ontstond door het laten ontploffen van een zogenaamde 'mijn,' een ondergrondse gang volgestouwd met explosieven. De militaire begraafplaatsen houden de herinnering levend aan een vernietingsoorlog die niets anders voortbracht dan het donkerzwarte zaad van verbittering en wrok.

De eerste wereldoorlog beschouw ik als een scharnierpunt in de Europese geschiedenis en mentaliteit. Als mensen ooit vertrouwen hadden in grote, anonieme organisaties dan hebben ze dat daar verloren. afgeslacht door doorratelende machinegeweren en vooral onophoudelijke artilleriebeschietingen. Geen dorp in Duitsland, Engeland of Frankrijk is zonder een gedachtenismonument uit die tijd. Natuurlijk vielen ze allemaal voor de glorie van hun Vaderland en waren ze posthuum allemaal helden; de roem voor de overlevenden duurde maar kort.

En dan kwam je weer thuis. Je zal heel welkom zijn geweest, een toespraak door de burgemeester een feestelijk onthaal zal er wel ingezeten hebben. Anderzijds, er waren natuurlijk ook vele doden te betreuren en dat zal zeker in de kleine dorpsgemeenschappen zwaar gevoeld zijn. Maar hoe wam je thuis? Een man die zoveel gezien en meegemaakt had waar anderen zich geen voorstelling bij konden maken. Het fluiten van van kogels links en rechts om je oren, de dagen waarop granaten links en rechts van je ontploften, de angst voor de scherpschutter, de bittere kou en zoveel meer. Kameraden van je die je in stukken brokken naast je lagen, kompanen die gillend en schuimbekkend door de rooien gingen, kermende vrienden die je smeekten om een genadeschot en hun laatste groet aan hun vrouw, vriendin of moeder over te brengen. De geschiedenis vertelt dat veteranen het moeilijk vonden zich in het maatschappelijk gareel te voegen, menigeen raakte ontheemd en vervreemd van zijn eigen familie en tradities.

En de dankbare regeringen? Die stuurden keurige documenten om de heldhaftige dienstplichtigen hoog te roemen en op medailles werd niet bezuinigd. De veteranenzorg kostte geld en vooral aan de door de oorlog fysiek en mentaal gehandicapten was weinig eer te behalen. Wij weten nu wat post traumatische stoornissen zijn - honderduizenden moeten daar onder geleden hebben. Maar het publiek en de overheid hadden andere zorgen - de helden werden snel probleemgevallen, een belasting voor het sociale leven en financiële lasten. De tijd van het gebroken geweertje brak aan; naïef pacifisme dat de militair zijn heldenstatus ontnam. Natuurlijk werd hij bedankt voor de bewezen diensten, maar het was allemaal niet nodig geweest en het moest zeker niet nog eens gebeuren. Als hij nog iets was, dan was hij slachtoffer en zeker geen held. En in de eigen kring? Wie zou zijn verhalen na twee, vijf, tien jaar nog willen horen. Ze waren bekend, ontoegankelijk en het leven ging verder. "Wij hadden het ook niet gemakkelijk," zeiden de thuisblijvers en dat was natuurlijk ook zo. En wie had nog oor voor het stille verdriet van de moeder, vrouw, vriendin, broer of vriend van de gesneuvelde helden?

Negentig jaar later worden de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog volop bezocht en niet alleen door ouderen. Het kan verkeren niet waar. De gesneuvelden zijn nu mannen geworden met een verhaal. Ze worden opgezocht door hun klein en achterkleinkinderen. De laatste veteranen zijn dit jaar overleden, 111 jaar oud, maar van de meesten zullen de graven al wel geruimd zijn. De begraafplaats van deze jongens en mannen blijft in ere. Het verhaal van de Grote Oorlog, de veldslagen daarin en de afzonderlijke gevechten zijn het verhaal geworden van de gesneuvelden. De verhalen van stokoude veteranen waren de verhalen van opa, van pa, meer of minder interessant verhalen vermengd en verdund door wat erna kwam; gewone mensenverhalen. De gesneuvelden echter dragen iets mee van de grote geschiedenis; omdat hun persoonlijk verhaal in de oorlog werd afgebroken zijn ze de oorlog geworden met alles wat dat oproept. Hun brieven en dagboekaantekeningen worden graag gelezen en gepubliceerd. Ze zijn nu groter dan ze als overlevende hadden kunnen worden. Is dat ironie of gerechtigheid? Mij stemt het tot nadenken. Over de vergankelijkheid van roem en over de wisseling van het lot.

Veel gesneuvelde militairen zijn nooit meer teruggevonden en menig lijk of lichaamsdeel is ongeïdentificeerd begraven. De Engelsen doen dat toch zo goed, zo smaakvol en fijnzinnig: "Soldier of the Great War; Known unto God." Dat is toch iets heel anders dan het Franse "inconnu" op een metalen plaatje van 10 bij 5 centimeter. Dit gegeven verraadt de aard van de deze oorlog waarin zeventig procent van alle doden en gewonden veroorzaakt werd door artilleriebeschietingen. Opgeblazen door een anonieme granaat, getroffen door een onzichtbare kogel uit een vernietigingsmachine, dat is de heldendood die de moderne natiestaat van haar zonen verlangde.

In de Grote Oorlog heeft Europa zijn ziel verloren.

(c) http://rectormatthieu.blogspot.com/2010/11/na-negentig-jaar-een-held.html
_________________
Met hart en ziel
De enige echte

https://twitter.com/ForumWO1

[Lingekopf]

Amen....
_________________
"Setzen wir Deutschland, so zu sagen, in den Sattel! Reiten wird es schon können..... "
"Wer den Daumen auf dem Beutel hat, der hat die Macht."
Otto von Bismarck, 1869

[Karijn]

Mooi stuk, goed geschreven!

[malley]

en zo ging het ook...... Vraag me alleen af of de graven van veteranen geruimd worden. worden die niet beschermd door de staat?